Vòng đời của một nhà lãnh đạo bao gồm nhiều giai đoạn chuyển đổi quan trọng, từ mở rộng trách nhiệm, thăng chức cho đến lập kế hoạch nghỉ hưu. Khi đảm nhận một vai trò lãnh đạo mới, sự hỗ trợ phù hợp có thể tạo nên khác biệt giữa thành công và thất bại, như Michael Watkins đã nhấn mạnh trong cuốn sách The First 90 Days (Harvard Business Review Press, 2013).

Bộ phận Nhân sự (HR) có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn các nhà lãnh đạo vượt qua những cột mốc quan trọng này bằng cách áp dụng mô hình STEPS: Scan (Quét), Tailor (Điều chỉnh), Explore (Khám phá), Plan (Lập kế hoạch) và Stay Connected (Duy trì kết nối). Đây là phương pháp 5 bước đã được chứng minh, giúp các nhà lãnh đạo điều hướng quá trình chuyển đổi của họ một cách hiệu quả. Không cần phải là một huấn luyện viên chuyên nghiệp, bất kỳ nhân viên HR nào có vai trò hỗ trợ sự thành công của nhà lãnh đạo đều có thể áp dụng mô hình này.

Mô hình STEPS được xây dựng dựa trên kinh nghiệm thực tiễn trong việc hỗ trợ các nhà lãnh đạo vượt qua những giai đoạn khác nhau trong vòng đời lãnh đạo, và đã được chia sẻ trên một tập gần đây của podcast People + Strategy. Thời điểm tốt nhất để triển khai các bước này là trong 90 đến 180 ngày đầu tiên của quá trình chuyển đổi, vì đây là giai đoạn quan trọng nhất để thiết lập thành công.

Dưới đây là cách áp dụng mô hình STEPS.

Bước 1: Scan (Quét)

Xác định nơi các giai đoạn chuyển đổi đang diễn ra trong tổ chức và lựa chọn phương pháp tốt nhất để hỗ trợ các nhà lãnh đạo. Quá trình này có thể thực hiện theo cách chính thức hoặc không chính thức.

• Nếu chọn cách không chính thức, hãy quét qua bức tranh lãnh đạo hiện tại để xác định những ai đang trải qua giai đoạn chuyển đổi. Đây là lúc có thể tận dụng mạng lưới HR nội bộ, vì các đối tác HR thường nắm bắt thông tin về những thay đổi trong đội ngũ lãnh đạo.
• Nếu chọn cách chính thức, hãy xây dựng một chương trình hỗ trợ chuyển đổi trong tổ chức dành cho các nhà lãnh đạo mới được thăng chức hoặc tuyển dụng từ bên ngoài. Đồng thời, tích hợp bước quét này vào quy trình chương trình. Ưu điểm của phương pháp này là tạo ra một quy trình hệ thống và nhất quán để xác định và hỗ trợ các nhà lãnh đạo trong giai đoạn chuyển đổi.

Dù chọn phương pháp nào, thời điểm tốt nhất để hỗ trợ là khi nhà lãnh đạo đang thực sự cảm nhận áp lực từ những thử thách của vai trò mới.

Bước 2: Tailor (Điều chỉnh)

Xây dựng danh sách các chủ đề được điều chỉnh phù hợp với những vấn đề mà nhà lãnh đạo có thể gặp phải trong giai đoạn chuyển đổi. Bước này không nhằm áp đặt hoặc đưa ra các giả định, mà thay vào đó, hãy thấu hiểu và đồng cảm với những trải nghiệm hiện tại của nhà lãnh đạo. Điều này tạo nên nền tảng khi làm việc cùng họ.

Ví dụ:

• Một lãnh đạo lần đầu có thể gặp khó khăn trong việc quản lý các đồng nghiệp cũ.
• Một lãnh đạo mới được thăng chức có thể đang học cách dẫn dắt đội ngũ lãnh đạo khác.
• Một lãnh đạo chuẩn bị nghỉ hưu có thể đang băn khoăn về việc chuyển giao tri thức cho người kế nhiệm.

Bước 3: Explore (Khám phá)

Khi bắt đầu hỗ trợ, hãy cùng nhà lãnh đạo thảo luận danh sách các chủ đề cụ thể đã được xác định và khám phá thêm những điều khác.

Là một chuyên gia HR giàu kinh nghiệm, đây là thời điểm sử dụng kỹ năng lắng nghe chủ động để hiểu rõ hơn về những thách thức mà nhà lãnh đạo đang đối mặt và đáp ứng nhu cầu của họ. Đây cũng là cơ hội để hợp tác với quản lý trực tiếp của nhà lãnh đạo nhằm cung cấp thêm thông tin về các vấn đề cần tập trung.

Một số câu hỏi gợi ý có thể sử dụng:

• Điều gì bạn cần buông bỏ?
• Những kinh nghiệm nào từ quá khứ bạn đang áp dụng vào tình huống hiện tại?
• Quy tắc hoặc niềm tin nào đang cản trở bạn?
• Bạn muốn phát triển kỹ năng hoặc năng lực nào?
• Bạn đang học hỏi và trưởng thành như thế nào?

Bước 4: Plan (Lập kế hoạch)

Tạo một kế hoạch hỗ trợ chuyển đổi được điều chỉnh theo các chủ đề từ bước điều chỉnh và những gì được khám phá thêm cùng nhà lãnh đạo và quản lý của họ.

Trong bước này, nhà lãnh đạo thường được cung cấp danh sách các nội dung sẽ làm việc, kèm theo vai trò của người hỗ trợ, vai trò của họ với tư cách là người được hỗ trợ, và vai trò của quản lý trong quá trình chuyển đổi.

Quan trọng là nhấn mạnh rằng vì quá trình hỗ trợ được định hướng bởi nhà lãnh đạo, họ hoàn toàn có thể mang đến các vấn đề mới để thảo luận trong các buổi gặp, thay vì chỉ giới hạn trong kế hoạch ban đầu.

Để đạt giá trị tối đa, hãy lên kế hoạch ít nhất một buổi họp kiểm tra tiến độ trong quá trình hỗ trợ với nhà lãnh đạo và quản lý của họ để thảo luận, chúc mừng thành công, rút ra bài học và định hướng bước tiếp theo. Các buổi họp thường được tổ chức vào đầu, giữa, và cuối quá trình hỗ trợ.

Bước 5: Stay Connected (Duy trì kết nối)

Khi quá trình hỗ trợ kết thúc, đây là cơ hội để cùng nhà lãnh đạo nhìn lại những gì đã học được, đồng thời định hướng cho hành trình phía trước. Điều này giúp củng cố mối quan hệ, tạo nền tảng để tiếp tục đồng hành trong các giai đoạn chuyển đổi tương lai.

Một số chiến lược để duy trì kết nối:

• Đề xuất các buổi hỗ trợ định kỳ hàng quý.
• Tận dụng các chương trình HR khác, như kế hoạch kế nhiệm hoặc đánh giá nhân tài.
• Lưu trữ ghi chú trong các buổi làm việc để theo dõi và kết nối lại khi cần thiết.

Kết luận

Việc phát triển các nhà lãnh đạo đòi hỏi sự phối hợp từ nhiều bên. Càng nhận được nhiều hỗ trợ trong giai đoạn chuyển đổi, nhà lãnh đạo càng có cơ hội thành công. Mô hình STEPS không chỉ giúp HR đóng vai trò quan trọng trong hành trình này mà còn góp phần đảm bảo sự thành công của đội nhóm và tổ chức mà các nhà lãnh đạo dẫn dắt.

Nguồn: SHRM