Sở trường là gì? Sở đoản là gì? Xác định sở trưởng, sở đoản

Sở trường của một người có thể là kỹ thuật, nghệ thuật, kinh doanh, thể thao, âm nhạc, viết lách,... việc tìm ra sở trường và phát triển nó có thể giúp cho mỗi cá nhân dễ dàng hơn trong việc chọn lựa nghề nghiệp và đạt được thành công trong sự nghiệp.

Sở trường là gì?

Sở trường là những khả năng, điểm mạnh mà một người làm thành thạo nhất, giỏi nhất, tự tin nhất và đạt hiệu quả cao, đó có thể là kỹ năng, kiến thức, kinh nghiệm hay yếu tố bẩm sinh mà từ khi sinh ra họ đã giỏi. Sở trường có thể áp dụng cho nhiều lĩnh vực khác nhau, từ nghệ thuật, thể thao, công việc đến kỹ năng xã hội và nhiều khía cạnh khác trong cuộc sống.

Ví dụ về sở trường: "Sở trường của anh ấy là hội họa" tức là anh ấy rất giỏi về vẽ, cảm thụ nghệ thuật và có khả năng vượt trội trong lĩnh vực này so với các lĩnh vực khác.

Liệt kê một số sở trường phổ biến mà nhiều người có thể phát triển và cải thiện trong đời sống cá nhân và nghề nghiệp:

• Giao tiếp: Khả năng truyền đạt ý tưởng một cách rõ ràng và hiệu quả, cả bằng lời nói và viết.
• Làm việc nhóm: Khả năng làm việc cùng người khác một cách hiệu quả, hợp tác và phát triển mối quan hệ làm việc tích cực.
• Giải quyết vấn đề: Khả năng xác định, phân tích và giải quyết vấn đề một cách sáng tạo và hiệu quả.
• Tư duy phê phán: Khả năng đánh giá thông tin một cách logic và đưa ra quyết định dựa trên suy nghĩ và lập luận hợp lý.
• Quản lý thời gian: Khả năng lên kế hoạch và ưu tiên công việc để đạt được hiệu quả cao nhất trong thời gian có hạn.
• Kỹ năng kỹ thuật/ Công nghệ thông tin: Khả năng sử dụng máy tính, phần mềm chuyên nghiệp và công nghệ mới một cách thành thạo.
• Lãnh đạo: Khả năng dẫn dắt, hỗ trợ và phát triển người khác để đạt được mục tiêu chung.
• Sáng tạo: Khả năng tạo ra ý tưởng mới và tìm ra cách tiếp cận độc đáo cho các vấn đề và dự án.
• Tính linh hoạt: Khả năng thích nghi với thay đổi và duy trì hiệu suất công việc trong môi trường không chắc chắn hoặc thay đổi.
• Quản lý dự án: Khả năng lên kế hoạch, tổ chức, dẫn dắt và kiểm soát nguồn lực để đạt được mục tiêu cụ thể.

Lợi ích của việc phát triển sở trường:

• Thành công hơn trong học tập, công việc và cuộc sống cá nhân
• Tự tin hơn
• Hạnh phúc hơn
• Có nhiều cơ hội hơn
• Góp phần vào xã hội nhiều hơn

Sở đoản là gì?

Sở đoản là những hạn chế, điểm yếu hoặc một khuyết điểm mà ai đó gặp phải trong lĩnh vực nào đó. Mỗi người đều có thể có sở đoản riêng, ví dụ như nói lắp, run sợ trước đám đông, hay quên, không cẩn thận, thiếu khả năng quản lý thời gian,... Điều này gây ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc và quan hệ với những người khác. Sở đoản có thể được cải thiện và vượt qua thông qua việc học tập, huấn luyện và nỗ lực cá nhân. Việc nhận ra và cố gắng khắc phục sở đoản là rất quan trọng trong việc phát triển bản thân và đạt được thành công trong cuộc sống.

Ví dụ về một sở đoản phổ biến có thể là "trì hoãn". Người mắc sở đoản này thường tìm cách trì hoãn việc bắt đầu hoặc hoàn thành các nhiệm vụ cho đến thời điểm cuối cùng, dẫn đến áp lực, stress, và đôi khi là kết quả công việc không tốt như mong đợi. Họ biết rằng họ cần làm gì và có thể cảm thấy áy náy về việc trì hoãn, nhưng vẫn cảm thấy khó khăn để bắt đầu hoặc duy trì sự tập trung cần thiết để hoàn thành công việc.

Dưới đây liệt kê một số sở đoản phổ biến mà nhiều người có thể trải qua:

• Trì hoãn: Khả năng hoãn lại việc làm các nhiệm vụ, dẫn đến áp lực và stress khi hạn chót đến gần.
• Giao tiếp không hiệu quả: Gặp khó khăn trong việc truyền đạt ý tưởng hoặc cảm xúc một cách rõ ràng, có thể do thiếu kỹ năng hoặc tự tin.
• Khó khăn trong việc lắng nghe: Không chú ý hoặc không hiểu đầy đủ những gì người khác nói, dẫn đến hiểu lầm và thiếu hiệu quả trong giao tiếp.
• Quản lý thời gian kém: Gặp khó khăn trong việc lên kế hoạch và ưu tiên công việc, dẫn đến stress và hiệu suất làm việc thấp.
• Sợ hãi thất bại: Lo lắng quá mức về việc không đạt được kết quả mong đợi, có thể cản trở việc thử nghiệm và học hỏi từ kinh nghiệm.
• Khó khăn trong việc đưa ra quyết định: Thiếu tự tin hoặc thông tin để đưa ra quyết định một cách nhanh chóng và chính xác.
• Thiếu linh hoạt: Gặp khó khăn trong việc thích nghi với thay đổi hoặc điều chỉnh kế hoạch dựa trên tình hình mới.
• Khả năng phê phán kém: Khó khăn trong việc đánh giá thông tin một cách khách quan hoặc suy nghĩ một cách phê phán.
• Thiếu kỹ năng lãnh đạo: Gặp khó khăn trong việc dẫn dắt hoặc hỗ trợ người khác, có thể do thiếu kinh nghiệm hoặc sự tự tin.
• Kháng cự trước phản hồi: Cảm thấy bảo vệ hoặc phản ứng tiêu cực đối với phản hồi, dẫn đến thiếu cơ hội để học hỏi và phát triển.

Nhận biết và chấp nhận sở đoản của bản thân là bước đầu tiên quan trọng trong quá trình cải thiện và phát triển cá nhân. Nhiều người tìm đến các khóa học, sách, hoặc sự giúp đỡ từ người khác để làm việc trên những điểm yếu này và biến chúng thành cơ hội để trở nên mạnh mẽ hơn.

Ví dụ phân biệt giữa sở trường và sở đoản

Sở trường và sở đoản đều là những phần không thể thiếu trong sự phát triển cá nhân, nhưng chúng đứng ở hai phía đối lập của quá trình đánh giá bản thân. Trong khi sở trường tập trung vào việc tận dụng những điểm mạnh và khả năng tự nhiên, sở đoản lại hướng tới việc nhận diện và cải thiện những lĩnh vực mà cá nhân cảm thấy thiếu sót hoặc kém phát triển. Việc làm việc trên cả hai khía cạnh này giúp một người phát triển toàn diện và tối đa hóa tiềm năng của bản thân.

Xác định sở trường, sở đoản của bản thân

1. Tìm hiểu về bản thân
2. Hỏi ý kiến của người khác
3. Đánh giá lại kết quả của công việc/ hoạt động đã làm
4. Thử nghiệm và khám phá
5. Thực hiện các bài trắc nghiệm

Tìm hiểu về bản thân

Mỗi người nên tự hỏi và trả lời các câu hỏi về sở thích, năng lực, kinh nghiệm và ý chí của bản thân. Đưa ra nhận xét và phân tích để tìm ra những điểm mạnh và điểm yếu của mình.

Tham khảo thêm về bản thân:

• Khám phá bản thân

• Thấu hiểu bản thân

• Phát triển bản thân

• Thay đổi bản thân

• Kỷ luật bản thân

Hỏi ý kiến của người khác

Những người xung quanh thường có cái nhìn khách quan và đánh giá được khả năng, kỹ năng và tính cách của chúng ta một cách trung thực hơn. Họ có thể đưa ra những nhận xét, đánh giá, gợi ý giúp mỗi người nhận ra được sở trường, sở đoản của mình. Từ đó tìm cách phát triển những kỹ năng, năng lực mà mình có và bù trừ cũng như cải thiện những sở đoản của bản thân.

Tuy nhiên, nên hỏi ý kiến của những người có thái độ tích cực và đáng tin cậy. Nếu hỏi ý kiến của những người không quen biết hoặc có thái độ tiêu cực, họ có thể đưa ra những lời nhận xét không chính xác và gây ảnh hưởng xấu đến tinh thần của mỗi người.

Đánh giá lại kết quả của công việc/ hoạt động đã làm

Bằng cách đánh giá kết quả của công việc hoặc hoạt động đã làm, mỗi cá nhân có thể nhận ra được những sở trường và sở đoản của bản thân một cách khách quan. Nếu làm tốt một công việc hoặc hoạt động nào đó, hãy cố gắng phân tích và xem những yếu tố nào đã giúp bản thân thành công. Từ đó có thể nhận ra được những kỹ năng, năng lực mà mình có và tập trung phát triển chúng để đạt được nhiều thành công hơn nữa trong tương lai.

Nếu bản thân đang đang không làm tốt một công việc nào đó, hãy tự hỏi các câu hỏi: Tại sao không thể làm tốt? Những yếu tố nào đã gây ra thất bại? Từ đó có cơ sở để lưu ý và cải thiện những sở đoản này.

Thử nghiệm và khám phá

Bằng cách thử nghiệm và khám phá những lĩnh vực mới, chúng ta có thể khám phá ra những sở thích, năng lực và đam mê mà bản thân chưa từng nghĩ mình sẽ làm được. Đồng thời, những trải nghiệm mới cũng giúp phát triển các kỹ năng và tính cách mới, từ đó tìm ra được sở trường, sở đoản của bản thân.

Thử nghiệm và khám phá những điều mới cũng giúp mở rộng tầm nhìn, có những đánh giá đúng về bản thân để thúc đẩy sự phát triển. Hãy thử những hoạt động mới như học một ngôn ngữ mới, tham gia tình nguyện, tìm hiểu về một lĩnh vực mới.

Thực hiện các bài trắc nghiệm

Các bài trắc nghiệm về khám phá bản thân có thể khai thác tính cách, khả năng tiềm ẩn của mỗi người, đào sâu về một phạm trù nhất định, từ đó định hướng nghề nghiệp phù hợp hơn. Chẳng hạn như sinh trắc học vân tay, phân tích SWOT, DISC, trắc nghiệm MBTI,...

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, các bài trắc nghiệm chỉ là công cụ hỗ trợ và không thể xác định toàn bộ sở trường, sở đoản của mỗi người. Do đó, chỉ nên sử dụng các bài trắc nghiệm như một phương tiện hỗ trợ và kết hợp với việc tìm hiểu bản thân thông qua các hoạt động thực tế và trải nghiệm của bản thân.

Lợi ích khi xác định được sở trường của bản thân

1. Tăng khả năng thành công
2. Tăng sự tự tin, thoải mái trong công việc
3. Định hướng, phát triển sự nghiệp rõ ràng

Tăng khả năng thành công

Khi nhận ra được mảng nào là thế mạnh của mình, bản thân mỗi người sẽ trở nên tự tin hơn trong việc tìm kiếm và đạt được thành công trong công việc liên quan đến mảng đó. Tập trung vào những điểm mạnh giúp mỗi người có động lực để cải thiện kiến thức và kỹ năng của mình hơn.

Tăng sự tự tin, thoải mái trong công việc

Khi làm những việc theo sở trường của mình, mỗi người sẽ cảm thấy tự tin và thoải mái, giúp họ tận hưởng công việc hơn. Cho dù công việc đôi lúc sẽ gặp những khó khăn, thử thách thì vẫn sẽ có động lực để bám víu và vượt qua.

Định hướng, phát triển sự nghiệp rõ ràng

Nếu có khả năng về kỹ thuật và máy tính, có thể theo đuổi nghề lập trình viên, kỹ sư phần mềm, quản trị mạng, kỹ sư viễn thông, chuyên viên bảo mật thông tin,...

Nếu có năng khiếu nghệ thuật, có thể trở thành một nghệ sĩ, nhà thiết kế đồ họa, nhà sản xuất phim, nhà thiết kế thời trang, nhà thiết kế nội thất,...

Khi được làm việc trong lĩnh vực mà mình yêu thích và có khả năng, mỗi người sẽ thấy động lực và tự tin hơn trong công việc. Từ đó có thể phát triển nghề nghiệp và đạt được thành công cao hơn.

Một số sở trường mà nhà tuyển dụng tìm kiếm

1. Giao tiếp xuất sắc
2. Giải quyết vấn đề linh hoạt
3. Kỹ thuật tốt
4. Linh hoạt, nhạy bén
5. Chính trực, đôn hậu
6. Khả năng quản lý thời gian

Giao tiếp xuất sắc

Các nhà tuyển dụng ngày nay luôn tìm kiếm những ứng viên sở hữu các kỹ năng mềm xuất sắc, trong đó có khả năng giao tiếp. Giờ đây, dường như trong bất cứ ngành nghề nào thì kỹ năng này cũng được đề cao. Việc giao tiếp tốt không chỉ quan trọng trong tương tác với đồng nghiệp, các cấp quản lý, mà còn rất cần thiết trong việc tương tác với khách hàng qua các kênh trực tuyến, bằng văn bản, điện thoại và gặp trực tiếp. 

Khả năng giao tiếp tốt đồng thời cũng giúp ứng viên tạo được ấn tượng tích cực với nhà tuyển dụng, tạo ấn tượng mạnh mẽ trong mắt khách hàng.

Giải quyết vấn đề linh hoạt

Trong quá trình làm việc, nhân viên thường phải đối mặt với các thử thách và vấn đề phức tạp. Để ứng phó với những vấn đề này, mỗi cá nhân cần sử dụng kỹ năng giải quyết vấn đề linh hoạt.

Kỹ năng giải quyết vấn đề là yếu tố quan trọng đối với sự thành công của cả nhân viên và doanh nghiệp. Việc xử lý hiệu quả các thử thách khó khăn giúp nhân viên đạt được mục tiêu và tạo ra giá trị cho doanh nghiệp. Khi tham gia phỏng vấn, hãy đưa ra các tình huống cụ thể mà bản thân đã giải quyết xuất sắc trong quá khứ. Điều này giúp cho nhà tuyển dụng thấy được khả năng của ứng viên trong việc ứng phó linh hoạt và đưa ra các quyết định thông minh.

Kỹ thuật tốt

Khả năng kỹ thuật vẫn là một trong những yếu tố quan trọng mà nhà tuyển dụng có thể tìm kiếm ở ứng viên, đặc biệt là đối với các vị trí yêu cầu chuyên môn cao hoặc liên quan đến lĩnh vực kỹ thuật, công nghệ.

Linh hoạt, nhạy bén

Nhà tuyển dụng thường ưa thích những ứng viên sẵn sàng thích nghi với môi trường làm việc thay đổi trong công ty. Điều này đòi hỏi các cá nhân phải sẵn sàng thay đổi phong cách làm việc và thói quen của họ để hòa nhập vào văn hóa công ty.

Mặc dù nhiều người thích sự quen thuộc và khuôn mẫu khi nộp đơn xin việc, nhưng thực tế là các doanh nghiệp có thể đã thay đổi theo thời gian. Chỉ có những nhân viên có khả năng tự thích nghi với môi trường thay đổi mới mới có thể tìm được vị trí phù hợp trong công ty. Do đó, khi tham gia phỏng vấn, ứng viên cần phải thể hiện sự linh hoạt và khả năng thích nghi với các môi trường làm việc khác nhau.

Chính trực, đôn hậu

Chính trực là một yếu tố quan trọng trong việc xác định triển vọng thành công của một cá nhân hay cả một doanh nghiệp. Nhân viên có sự chính trực, đôn hậu là người luôn thừa nhận những sai lầm, chấp nhận những sở đoản hay biết phát huy những sở trường của mình. Họ không “nhiều chuyện” trong công sở, không nói sau lưng đồng nghiệp hoặc cấp trên của mình.

Mặc dù không có cách nào để định lượng tính chính trực của một cá nhân, nhưng các nhà tuyển dụng có thể dựa vào hồ sơ và kinh nghiệm của ứng viên trong quá khứ để đánh giá tính chính trực của họ. Họ cũng có thể liên hệ với người tham chiếu để tìm hiểu thêm về đức tính và phẩm chất của ứng viên.

Khả năng quản lý thời gian

Khả năng quản lý thời gian là một kỹ năng quan trọng trong nhiều vị trí công việc, đặc biệt là đối với các vị trí yêu linh hoạt về thời gian nhưng vẫn đảm bảo chất lượng. Những ứng viên có kỹ năng quản lý thời gian tốt có thể hoàn thành công việc đúng thời hạn và đảm bảo chất lượng công việc được duy trì.

Mỗi vị trí và yêu cầu công việc đều có các yếu tố khác nhau mà nhà tuyển dụng cần tìm kiếm ở ứng viên. Điều quan trọng là ứng viên cần phải đáp ứng được yêu cầu của công việc và có khả năng thích nghi và phát triển trong môi trường làm việc mới.

Ghi điểm tuyệt đối với nhà tuyển dụng khi nói về sở trưởng, sở đoản

1. Tập trung vào thế mạnh
2. Khéo léo nói về điểm yếu
3. Đưa ra ví dụ cụ thể

Tập trung vào thế mạnh

Nếu muốn để lại ấn tượng tốt với nhà tuyển dụng, hãy thể hiện những điểm mạnh của bản thân một cách rõ ràng. Hãy lên kế hoạch bằng cách tạo ra một danh sách các điểm mạnh và phân loại chúng theo các khía cạnh khác nhau. Chẳng hạn:

• Về kiến thức, có thể đề cập đến thành tích học tập cũng như những vị trí, kinh nghiệm làm việc trước đó. Bên cạnh đó, việc phô diễn những kỹ năng mềm cũng là một cách để ghi điểm trước nhà tuyển dụng.
• Trình bày về những kỹ năng mà bản thân đã trau dồi được qua quá trình làm việc và học tập, chẳng hạn như kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng lắng nghe,...
• Nhấn mạnh những phẩm chất tích cực của bản thân như chăm chỉ, có trách nhiệm với công việc, có khả năng làm việc độc lập và làm việc nhóm, thân thiện với đồng nghiệp, cởi mở, năng động.

Sau khi có một danh sách chỉn chu, hãy tập trung vào những sở trường tốt và phù hợp nhất để giới thiệu trong quá trình phỏng vấn. Tuy nhiên, đừng chỉ nói nhiều và sáo rỗng về danh sách mà không có những ví dụ minh họa thực tế, đảm bảo tính thuyết phục và thể hiện được năng lực thực tế của bản thân.

Khéo léo nói về điểm yếu

Trở thành một người tuyệt vời là một hành trình đầy thử thách, và điểm yếu luôn là một phần không thể thiếu của những thử thách đó. Khi nhà tuyển dụng hỏi về sở đoản, cách tốt nhất để trả lời là tập trung vào phía tích cực của vấn đề để giảm thiểu tối đa ảnh hưởng của nó.

Không nên phủ nhận hoặc giấu giếm sở đoản, thay vào đó hãy đưa ra các kế hoạch, giải pháp cụ thể để giải quyết vấn đề, mỗi cá nhân có thể chứng tỏ cho nhà tuyển dụng rằng bản thân đang rất nỗ lực để cải thiện và phát triển.

Đưa ra ví dụ cụ thể

Thay vì chỉ nói về các khía cạnh chung chung, hãy sử dụng những trường hợp thực tế từ quá trình học tập, làm việc để minh họa cho câu trả lời. Việc này giúp cho mỗi người trở nên trung thực và thực tế hơn, đồng thời cho phép nhà tuyển dụng nhìn thấy rõ hơn cách mà bản thân mỗi người đã áp dụng để đạt được thành công.

Sở trường và sở đoản của là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển và thành công của mỗi người trong cuộc sống. Quan trọng là hãy luôn tự tin và cố gắng khai thác tối đa sở trường của bản thân để đạt được những mục tiêu. Cũng đừng vì những sở đoản chưa khắc phục được mà cảm thấy tự ti hay lo lắng, chỉ cần xác định được và có sự kỷ luật bản thân nghiêm khắc thì điều gì cũng có thể cải thiện và khắc phục.